Kaapstad Tilburg 2023. Voorpret met...

In het weekend van 18 t/m 20 augustus is het alweer tijd voor de vijfde editie van kunstfestival Kaapstad! Drie dagen lang wordt de binnenstad van Tilburg gekaapt door kunst. Met behulp van interactieve installaties, meeslepende performances en verrassende verwonderingen nodigt Kaapstad je uit om Tilburg eens op een andere manier te bekijken. Wij spraken met artistiek leiders Anja Reinhardt en Sander van Bussel en verheugen ons alvast met een gezonde dosis voorpret. 

Wat is kaapstad?

Anja: ‘Kaapstad is een take-over van de Tilburgse binnenstad door kunstenaars. Het is de bedoeling dat allerlei kunstenaars, van jonge, beginnende makers tot internationale helden, en alles wat er tussen zit, hun versie van de stad aan ons laten zien. Of eigenlijk; door ons laten beleven. We prikkelen álle zintuigen.’ 

Sander: ‘Kaapstad is een driedaagse overname waarin we de stad letterlijk kapen. Dat doen de kunstenaars niet alleen, maar samen met het publiek dat mee kan doen. Het is meer dan alleen zien. Kapen is een werkwoord, dus je moet wel echt meedoen.’ 

Anja: ‘Dat is ook het mooie aan de openbare ruimte. Het staat nooit los van wat erin gaande is. Als je bijvoorbeeld werk in een galerie zet, dan is dat een neutrale ruimte en dan kan de kunstenaar heel erg bezig zijn met zichzelf. Als je als kunstenaar in de openbare ruimte werkt, dan kun je dat niet. Je moet altijd dealen met de plek, de voorbijganger. Dat vinden wij juist zo interessant, het werk staat dan constant in relatie tot de plaats waar het zich bevindt.’ 

Foto: Nori Xhofleer

En hoe werkt dat, kunst maken in de open ruimte? 

Sander: ‘Die ruimte is en mag van iedereen zijn. Overdag kan het van de winkelende mensen zijn, of van de gemeente, van de brandweer die er doorheen moet, of van de straatmuzikant die aan het werk is. Iedereen verhoudt zich op een bepaalde manier tot die ruimte, en die ruimte wordt op heel veel manieren geclaimd. Dus als je daar kunst wil maken, dan moet je je die ruimte een beetje toe-eigenen, want hij wordt je niet vanzelf gegund. Charme, humor en schoonheid zijn dan best wel goede tactieken.’ 

Anja: ‘Het begint eigenlijk altijd bij de vraag: wat wil je met de stad? Wil je verleiden, wil je provoceren of wil je een vraag stellen? De interactie met de stad en het publiek is intrinsiek al aanwezig, dus daar moet je wel echt mee omgaan.’ 

Is dat dan typisch Kaapstad, die interactie met het publiek en de ruimte? 

Sander: ‘Ja! Kaapstad bestaat bij de gratie van dat er mensen zijn die op de kunstwerken reageren, die ermee aan de haal gaan en die er aan meedoen. En het is super gaaf om te merken dat je iets nieuws kunt leren, iets waarvan je misschien dacht dat je het al wist. Kunstenaars en makers zijn er heel goed in om je steeds op een nieuwe manier te laten kijken.’ 

Anja: ‘Dat doen ze bijvoorbeeld door heel erg in te zoomen op iets kleins. De Tilburgse kunstenaar Bob Driessen laat je dit jaar de sapstromen van planten horen. Dan hoor je dat het grassprietje anders klinkt dan een blaadje van een boom. Zulke kleine interventies kunnen je heel erg verwonderen en laten nadenken over de dingen die in de stad verborgen zijn.’ 

Sander: ‘Of de Shadow Art van Damon Belanger. Daarvoor moet je echt goed kijken om het te zien!’ 

Anja: ‘Andere werken zijn juist weer heel groot. Zo hebben we dit jaar Civil, een heel groot kunstwerk van Robbert van der Horst op het Pieter Vreedeplein. Dit bouwwerk bestaat uit 350 strobalen en brengt een stukje landelijkheid naar de stad. De kracht ligt er echt in dat het een zacht maar monumentaal gebouw wordt.’ 

Waar kijken jullie zelf het meeste naar uit dit jaar op Kaapstad? 

Sander: 'Ik kijk natuurlijk naar alles uit! En vooral omdat er een aantal compleet nieuwe kunstwerken zijn. Er zijn dit jaar veel werken op maat gemaakt voor Kaapstad, daar zijn we heel erg blij mee. Ik kijk uit naar Civil van Robbert van der Horst en naar Refracting Echoes van Tjeu van Bussel.’ 

Anja: ‘Zelf kijk ik heel erg uit naar Domino Race van Kollektiv F uit Zwitserland. Daar ben ik heel benieuwd naar, omdat ik zelf ook uit de danswereld kom en Zwitserse ben. Ik heb zin om mee te maken hoe de stad door hen wordt overgenomen. Dat vind ik echt een feest.’ 

Er komt ook een grote muurschildering in de steeg aan het Stadhuisplein. Wat wordt dat precies?  

Sander: ‘Die schildering is een werk van het Rotterdamse duo Opperclaes. Het is een indrukwekkende en kleurrijke muurschildering én hij wordt interactief, want je kunt er ook in klimmen.’ 

Anja: ‘Bezoekers klimmen horizontaal van de ene naar de andere kant van de steeg. Het werk stimuleert een andere manier van voortbewegen, een andere manier om door de tunnel te gaan.’ 

Opperclaes is een collectief van creatieve beeldmakers Bruce Tsai en Linda van Vleuten. Voor Kaapstad creëren ze De Alley Hop; een interactieve muurschildering in de tunnel tussen het Stadhuisplein en het Hendrikhof. In samenwerking met CuPuDo van Gemeente Tilburg en de Tilburgse boulderhal Block013 worden bezoekers uitgedaagd om onderdeel te worden van het kunstwerk en op een alternatieve manier door de steeg te komen. We spraken ook Opperclaes-lid Bruce over het werk. 

Bruce: ‘We doen vaak ingrepen in de openbare ruimte in de vorm van muurschilderingen en vloerschilderingen. Of we schilderen objecten die idealiter ook op een andere manier kunnen worden gebruikt dan waar ze voor bedoeld zijn. We vinden het belangrijk dat je niet alleen maar naar ons werk kan kijken, maar dat je er ook iets mee kan doen, het liefste spelen of sporten. Het is super om voor Kaapstad de samenwerking aan te gaan met Block013 en dat zij een boulder-route gaan maken in ons werk.’ 

Foto: Jostijn Ligtvoet fotografie

Jubileumeditie

Sander en Anja, dit is de vijfde keer Kaapstad en dus een jubileumeditie! Hebben jullie nog een favoriete Kaapstad-herinnering van de afgelopen jaren? 

Anja: ‘Ik vond The Cuddly zelf heel mooi, die grote teddybeer van Iza Rutkowska. Daar heb ik echt genoten van hoe de stad op het werk reageerde. Er waren heel veel jongeren en volwassenen die daar heel uitbundig op aan het spelen waren. Ik heb daar volgens mij gewoon een kwartier naar staan kijken.’ 

Sander: ‘Ik denk ook nog graag terug aan het werk van Sjon Brands. Dat waren grote kartonnen verpakkingsdozen met daarop teksten als “freedom”, “tolerantie” of “geluk”. Alsof dat daadwerkelijk de inhoud van de doos was. En dan zag je mensen lopen met hele grote dozen met die woorden erop, die ze dan weer aan anderen doorgaven. Ik vond dat echt een heel mooi en betekenisvol werk. Maar toch ook zo simpel, ja daar houd ik van. Het is zo knap als je met zo’n simpele ingreep zoveel betekenis kunt genereren.’ 

En waar hopen jullie op voor de komende editie van Kaapstad? 

Sander: ‘Eigenlijk hoop ik dat er kunstwerken op Kaapstad zijn die me iets leren dat ik nog niet wist. Ik hoop dat wij ook verrast gaan worden.’ 

Zou het wat zijn als Kaapstad zelf wordt gekaapt? 

Sander: ‘Jazeker! Die openbare ruimte is ook niet van ons. Iedereen kan er iets aan toevoegen.’ 

Anja: ‘Je kan als bezoeker ook gewoon die gelegenheid pakken. Kapen is een werkwoord, en dat geldt niet alleen voor de curatoren en de kunstenaars, het geldt voor iedereen. Kaap de stad, ga het gewoon doen!’ 

Foto: Nori Xhofleer

Voel je de voorpret en wil je erbij zijn? Van vrijdag 18 t/m zondag 20 augustus kaapt het gratis kunstfestival Kaapstad de binnenstad van Tilburg. Naast de genoemde programmaonderdelen zijn er meer dan 20 andere acts, installaties, performances en kunstwerken te vinden, verspreid door de stad. Wat dacht je van een dansende palmboom, Tetris paradijs, zandspeelplaats of een ode aan de DIXI: je favoriete urban plasplek? Het hele programma vind je op www.kaapstadtilburg.nl

 

What's new?